In tegenstelling tot wat er wordt gedacht, is een koopakte bindend. Vaak wordt de koopovereenkomst die koper en verkoper ondertekenen, ten onrechte "voorlopige koopakte" genoemd. Het is absoluut niet mogelijk om zomaar van een koopovereenkomst af te zien. De verwarring zit in het woord "voorlopig".
Het voorlopige slaat alleen maar op de koopakte, die op zichzelf onvoldoende is om de koper tot eigenaar te maken. Om een woning van de verkoper naar de koper over te dragen, moet er een andere akte, de transportakte, bij de notaris passeren.
Er bestaan echter wel situaties waaronder de koop ontbonden kan worden. In die gevallen spreken we over ontbindende voorwaarden. In veel gevallen is de koop van een woning afhankelijk van bepaalde voorwaarden. De koper moet er bijvoorbeeld zeker van zijn dat hij zijn financiering geregeld kan krijgen. In een dergelijk geval wordt in de koopovereenkomst een ontbindende voorwaarde opgenomen. Concreet betekent dat wanneer een koper er niet in slaagt de financiering te krijgen, hij zonder verdere kosten van de overeenkomst af kan zien. De overeenkomst wordt dan ontbonden. Niet alleen de koper maar ook de verkoper heeft soms redenen om een ontbindende voorwaarde op te nemen in de koopakte, bijvoorbeeld als de verkoper zelf nog bezig is met de aankoop van een andere woning. Het is van belang dat een ontbindende voorwaarde gebonden is aan een bepaalde termijn en dat op papier staat hoe de overeenkomst eventueel wordt ontbonden.
Vaak wordt in de koopakte ook een bepaling opgenomen waarin staat dat de koper een bepaalde aanbetaling moet doen, meestal 10% van de koopsom. De koper moet een waarborgsom betalen. In plaats daarvan kan echter ook een bankgarantie worden gesteld voor het bedrag van de waarborgsom. Dat is meestal goedkoper, omdat de kosten van een bankgarantie lager zijn dan het renteverlies dat ontstaat als de waarborgsom geleend moet worden. De aanbetaling of bankgarantie blijft onder toezicht van de notaris die de overdracht regelt. In de koopakte wordt ook een boetebepaling opgenomen. Als koper of verkoper niet aan zijn verplichting voldoet, is hij een boete verschuldigd, meestal ter hoogte van 10% van de koopsom. Uiteraard is die boete niet verschuldigd wanneer uit de ontbindende voorwaarden blijkt dat er gehandeld wordt volgens afspraak. Zo hoeft er geen boete te worden betaald wanneer de koper binnen de gestelde termijn, ondanks zijn uiterste inspanningen, de financiering niet rond kan krijgen.
